Trầm cảm: Thực trạng, dấu hiệu và cách giảm thiểu

Ngày nay, người lao động trên toàn thế giới đang phải đối mặt với những thay đổi quan trọng trong tổ chức công việc và quan hệ lao động; họ phải chịu áp lực lớn hơn để đáp ứng nhu cầu của cuộc sống làm việc hiện đại. Với tốc độ làm việc được quyết định bởi thông tin liên lạc tức thì và mức độ cạnh tranh toàn cầu cao, ranh giới giữa công việc và cuộc sống ngày càng trở nên khó xác định hơn. Các nguy cơ tâm lý xã hội như cạnh tranh gia tăng, kỳ vọng cao hơn về hiệu suất và thời gian làm việc dài hơn đều góp phần tạo nên một môi trường làm việc căng thẳng hơn bao giờ hết. Do đó, tỷ lệ trầm cảm ở người lao động cũng ngày càng tăng cao.

ĐỊNH NGHĨA

Trầm cảm hay Rối loạn trầm cảm là gì?

Rối loạn trầm cảm (hay còn gọi là trầm cảm) là một rối loạn tâm thần phổ biến. Nó liên quan đến tâm trạng chán nản hoặc mất niềm vui hoặc hứng thú với các hoạt động trong thời gian dài.

Trầm cảm khác với những thay đổi tâm trạng và cảm xúc thông thường về cuộc sống hàng ngày. Nó có thể ảnh hưởng đến tất cả các khía cạnh của cuộc sống, bao gồm các mối quan hệ với gia đình, bạn bè và cộng đồng. Nó có thể là kết quả hoặc dẫn đến các vấn đề ở gia đình và nơi làm việc.

Nguyên nhân trầm cảm tại nơi làm việc

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến căng thẳng tại nơi làm việc (stress) như áp lực công việc, môi trường làm việc, kĩ năng làm việc, lối sống thiếu lành mạnh… Căng thẳng tác động tiêu cực đến sức khỏe, đời sống người lao động (NLĐ).

THỰC TRẠNG TRẦM CẢM

Ước tính có khoảng 3,8% dân số bị trầm cảm, bao gồm 5% người trưởng thành (4% ở nam giới và 6% ở nữ giới) và 5,7% người lớn trên 60 tuổi. Khoảng 280 triệu người trên thế giới bị trầm cảm. Trầm cảm phổ biến hơn khoảng 50% ở phụ nữ so với nam giới.

CÁC DẤU HIỆU TRẦM CẢM THƯỜNG GẶP

Trong giai đoạn trầm cảm, người lao động sẽ trải qua tâm trạng chán nản (cảm thấy buồn, cáu kỉnh, trống rỗng). Họ có thể cảm thấy mất niềm vui hoặc hứng thú với các hoạt động, công việc.

Một giai đoạn trầm cảm khác với những biến động tâm trạng thông thường. Chúng tồn tại hầu hết trong ngày và kéo dài trong ít nhất hai tuần. Các triệu chứng khác cũng có thể xuất hiện, bao gồm:

Kém tập trung
Vô vọng về tương lai
Suy nghĩ về cái chết hoặc tự tử
Giấc ngủ bị gián đoạn
Thay đổi khẩu vị hoặc cân nặng
Cảm thấy rất mệt mỏi hoặc thiếu năng lượng.
Cảm giác tội lỗi quá mức hoặc cảm thấy mất giá trị bản thân

Tại nơi làm việc, trầm cảm thường có các biểu hiện:

Giảm năng suất làm việc: Không hoàn thành đúng hạn, làm chậm hơn bình thường, hay xin lỗi vì không hoàn thành công việc, giảm sút khả năng ra quyết định đúng…
Xuống tinh thần, cảm thấy không thích thú, mất động cơ làm việc…
Giảm khả năng giao tiếp, hợp tác như tự cách ly khỏi đồng nghiệp, không tham gia các buổi họp…
Mắc tai nạn lao động, thường là do giảm khả năng tập trung chú ý.
Nghỉ làm thường xuyên, thường than vãn lúc nào cũng mệt, hay đau nhức nhiều chỗ mà không có nguyên nhân rõ ràng (như đau đầu, đau lưng, đau vai, rối loạn tiêu hóa…) và có biểu hiện lạm dụng rượu hay ma túy.

CÁC BIỆN PHÁP HẠN CHẾ TRẦM CẢM Ở NGƯỜI LAO ĐỘNG

Để giảm thiểu số lượng người lao động gặp phải các vấn đề về sức khỏe tinh thần, cả người sử dụng lao động và bản thân người lao động cần thực hiện các biện pháp sau đây:

1) Giải pháp đối với người lao động

Tự chăm sóc có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc kiểm soát các triệu chứng trầm cảm và thúc đẩy sức khỏe tổng thể.

NLĐ có thể làm gì:

Cố gắng tiếp tục thực hiện các hoạt động mà bạn từng yêu thích
Giữ kết nối với bạn bè và gia đình
Tập thể dục thường xuyên, ngay cả khi chỉ là đi bộ ngắn
Tuân thủ thói quen ăn và ngủ đều đặn càng nhiều càng tốt
Tránh hoặc cắt giảm rượu và không sử dụng ma túy bất hợp pháp, điều này có thể làm trầm cảm nặng hơn
Nói chuyện với người mà bạn tin tưởng về cảm xúc của bạn
Tìm kiếm sự giúp đỡ từ một nhà cung cấp chăm sóc sức khỏe.

_{Công nhân giải trí tại Phòng Sinh hoạt, giải trí dành cho công nhân. Ảnh: Lan Mai}

Nếu NLĐ có ý nghĩ tự tử:

Hãy nhớ rằng bạn không đơn độc và nhiều người đã trải qua những gì bạn đang trải qua và tìm thấy sự giúp đỡ
Nói chuyện với người mà bạn tin tưởng về cảm giác của bạn
Nói chuyện với nhân viên y tế, chẳng hạn như bác sĩ hoặc cố vấn
Tham gia một nhóm hỗ trợ.

Nếu bạn nghĩ rằng mình đang có nguy cơ tự làm hại bản thân ngay lập tức, hãy liên hệ với bất kỳ dịch vụ khẩn cấp sẵn có nào hoặc đường dây hỗ trợ khủng hoảng.

2) Giải pháp đối với doanh nghiệp

Cần nghiên cứu và tổ chức thực hiện đầy đủ các quy định của pháp luật về ATVSLĐ, bảo đảm thực hiện đầy đủ chính sách, chế độ đối với NLĐ.
Tổ chức rà soát, nhận diện các yếu tố nguy hiểm, có hại và thực hiện đánh giá nguy cơ rủi ro về ATVSLĐ và thực hiện các biện pháp phòng ngừa, giảm thiểu nguy cơ, rủi ro.
Tổ chức thực hiện việc đánh giá, phân loại lao động theo điều kiện lao động làm căn cứ thực hiện các chính sách, chế độ đối với NLĐ làm việc trong điều kiện nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.
Thực hiện việc đánh giá các chỉ số Ergonomics bảo đảm sự phù hợp về thể chất, tinh thần của NLĐ với máy, thiết bị, công cụ làm việc, môi trường lao động phù hợp với thể trạng, tâm sinh lý lao động của người Việt Nam.
Xây dựng hệ thống quản lý về ATVSLĐ, văn hoá an toàn lao động, mối quan hệ lao động hài hoà, tiến bộ; xử lý kịp thời những vướng mắc, xung đột trong quan hệ lao động.
Tăng cường thông tin, tuyên truyền về ATVSLĐ, lồng ghép nội dung về phòng ngừa, giảm thiểu căng thẳng tại nơi làm việc trong các chương trình huấn luyện về ATVSLĐ.
Tổ chức thực hiện có hiệu quả chính sách phòng ngừa, chia sẻ rủi ro về TNLĐ từ Quỹ Bảo hiểm TNLĐ, BNN.